Zoals ieder ander land heeft Frankrijk zijn voor- en nadelen op het gebied van ondernemen. Ik zal enige hiervan kort de revue laten passeren alhoewel de meeste clichés genoemd kunnen worden en bij het Nederlandse publiek wel bekend zullen zijn. Ik zal echter ook ingaan op een groot voordeel en dat is de bereidheid van de Franse overheid om investeringen in onderzoek en ontwikkeling te steunen en subsidiëren.
Het is niet geheel een verzinsel dat Frankrijk een lastig fiscaal en sociaal klimaat kent. Het is zelfs een understatement. De belastingen en sociale lasten zijn hier hoog en het arbeidsrecht is te rigide voor menig werkgever. De respectievelijke regeringen, van zowel rechtse als linkse signatuur, hebben hier de laatste dertig jaar geen verandering in gebracht. Sterker nog, ze hebben het leven in een aantal opzichten juist moeilijker gemaakt voor de ondernemer.
Het ontkennen van de realiteit is iets wat de mensen die dit land regeren blijkbaar direct eigen wordt zo gauw zij aan de macht zijn. Onbegrijpelijk is het voor ons Nederlanders dat Frankrijk bepaalde waarheden in de wereld van vandaag niet in wil bouwen in haar beleid. De lage pensioensgerechtigde leeftijd en de 35-urige werkweek zijn daar een goed voorbeeld van. Het leven van het land op krediet met het gat dat al maar groter wordt is een ander goed voorbeeld, ook al is zij niet alleen hierin.
Ondanks mijn meer dan 23 jaren in dit mooie land, zie ik met mijn ogen van Nederlander wel degelijk wat dit land duidelijk nog niet goed doet. Eén van de redenen waarom Frankrijk dit zo lang heeft vol kunnen houden, naast het feit dat zij deel uitmaakt van de Europese Gemeenschap en van de Eurozone en ook hierdoor tot nu toe nog voor een lage rente grote bedragen kan lenen, is het feit dat in Frankrijk vele zaken wel goed gedaan worden. Ondanks dat het enigszins onder druk staat, het onderwijssysteem is nog steeds van goede kwaliteit in het overgrote gedeelte van het land. De hoge beroepsopleidingen worden over de gehele wereld geprezen (X-Mines, INSEAD, HEC, etc) voor de wijze waarop zij de ingenieurs, wetenschappers en leiders van morgen opleiden.
Onderzoek & Ontwikkeling (R&D) en innovatie hebben een belangrijke plaats in dit land en dat is waar ik in dit artikel iets verder op in wil gaan aangezien dit Frankrijk voor vele bedrijven, waaronder buitenlandse bedrijven, erg interessant kan maken.
Frankrijk is binnen de OECD één van de landen met het hoogste niveau van overheidsfinanciering voor R&D. Deze financiering kan vele verschillende vormen aannemen zoals fiscaal voordeel en subsidie.
Het fiscale voordeel bestaat onder andere uit fiscale aftrekmogelijkheden voor investeringen in onderzoek (CIR, Crédit d’impôt recherche) en, meer recentelijk, voor innovatie (CII, Crédit d’impôt innovation). Het gaat hier om vele miljarden.
Er bestaan tevens vele soorten subsidie-systemen en andere “staatssteunen” die er toe hebben bijgedragen dat een groot aantal bedrijven besloten hebben zich in Frankrijk te vestigen.
Vele overheidsorganen en semi-overheidsorganen doen zelf ook veel aan onderzoek en ontwikkeling, zoals het CNRS (Centre national de la recherche scientifique) met aan jaarlijks budget van € 3.4 miljard en het INSERM (l’Institut national de la santé et de la recherche médicale) met een jaarlijks budget van bij € 1 miljard. Deze organen werken vaak ook samen met de private sector in het kader van Publieke Private Partnerships met het doel dat hetgeen wat ontwikkeld wordt uiteindelijk ook commerciële applicaties vindt.
In dit verband zijn de SATTs (Société d’accéleration du transfert de technologies) het vermelden waard aangezien deze bedrijven opgezet worden door universiteiten en andere overheidsinstellingen (waaronder de CNRS en de INSERM) met als doel om ontwikkelingen van deze universiteiten tot concrete toepassingen te brengen en op de markt te brengen. Joint-ventures met deze organen kunnen erg interessant zijn voor het bedrijfsleven.
Het verkrijgen van financiering wordt in Frankrijk vergemakkelijkt door bedrijven de mogelijkheid te geven beroep te kunnen doen op semipublieke financiers zoals “Oseo”. Oseo kan bijvoorbeeld een gedeelte van het risico op zich nemen wanneer normale commerciële banken alleen niet bereid zijn een project te financieren. Oseo richt zich met name op innoverende projecten waar die voldoende vooruitzicht bieden om op redelijke termijn te leiden tot producten of diensten die op de markt gebracht kunnen worden.
Frankrijk heeft tevens een groot aantal pôles de competitivité gecreëerd in verschillende regio’s. Dit is een samengroeping van een aantal bedrijven die zich richten op een aantal specifieke domeinen met het doel om de economische activiteit te stimuleren. In het zuiden van Frankrijk bestaat de technopole van Sophia Antipolis die als een kleine Silicon Valley à la française wordt gezien. Vandaag de dag zijn hier 1400 technologische bedrijven gevestigd.
Daarnaast bestaan er vele andere initiatieven zoals (i) het project “Paris-Saclay” waar een groot aantal universiteiten en andere overheidsorganen zich hebben gelieerd om samen te werken met ondernemingen aan innoverende projecten, en (ii) het project “GIANT”, waar de campus van Grenoble zich wereld pretenties heeft op het gebied van innovatie op het gebied van informatica, gezondheidszorg en energie.
Parijs is samen met de succesvolle ondernemer Xavier Niel begonnen om de grootste “incubator” in de wereld te creëren. Een groot gebouw in Parijs (Halle Freyssinet) wordt op dit moment omgebouwd met het doel om 1000 jonge innoverende bedrijven vanaf 2016 te kunnen verwelkomen. De kruisbestuiving tussen deze bedrijven moet een extra boost geven aan allemaal. De heer Niel heeft tevens een centrum gecreëerd, Le 42, waar een groot aantal jongeren van 18 tot 30 jaar gratis een informatica opleiding kunnen volgen met de bedoeling dat zij vervolgens bij zullen dragen aan het creëren van de “richesse” van morgen.
Ter afsluiting constateer ik dat de mentaliteit van de Fransen met betrekking tot het ondernemen sterk in positieve zin evolueert en met de juiste politiek zullen er voor de innoverende (buitenlandse) ondernemer in de komende jaren in Frankrijk vele mogelijkheden bestaan.